دانلود پایان نامه رشته علوم اجتماعی
تحولات نقش زنان در سینمای ایران
***قابل استفاده برای گروه هنر
مقدمه:
سینمای ایران تاریخ طولانی و مسیری پر فراز و نشیب را پشت سر نهاده است ویکی از برجسته ترین نشانه های حضور فرنگی در ایران پس از به سلطنت رسیدن ناصر الدبن شاه در سال 1217 شمسی عکاسی بود. این فن که در قرن نوزدهم به ایران وارد شد. و دوربین پای فرنگی بیشتری را به ایران بازکرد(Sadr,2006:6) .در سال 1900 میلادی ( مظفر الدین شاه) به فرانسه سفر كرد و در "کنترکسویل" در میان وسایل سرگرمی مختلف با دیدن دستگاه سینما توگراف مجذوب آن شد. در همان زمان در شهر "استاند" کارناوالی برپا بود و طبق نوشته ی مظفر الدین شاه "عکاسباشی" از "جشن گلها" و خانم های که سوار کالسکه هستند و گل پرتاب می کنند" فیلم گرفت. بنابر این میرزا ابراهیم خان عکاس باشی را می توان به تعبیری نخستین فیلمبرداری ایرانی دانست.
شکل گیری سینما در ایران
"سینماتوگراف" در اوایل سال 1279 ه.ش پا به ایران گذاشت و چند سال بعد نیز به بهره گیری از آن برای نمایش عمومی رواج یافت .(صوراسرافیل،1326: 8) اما قبل از آن تنها درباریان قاجار و اشراف از این دستگاه استفاده می کردند، و در جشن های مختلف فیلم هایی را که از روسیه به ایران می آوردند، به نمایش می گذاشتند.مسعود مهرابی معتقد است که سینما در ابتدای و رود به ایران به خدمت طبقه حاکم در می آید.(مهرابی،1376: 15).در سال 1283 ه.ش اولین سالن سینما در خیابان چراغ گاز توسط ابراهیم خان صحاف باشی افتتاح شد. در آن زمان ،سینما به موازات بسیارى از پدیده هاى اجتماعى و انسانى تحت الشعاع تحولات مشروطیت قرار گرفت. طبیعى بود كه ورود سینما به عنوان یكى از مظاهر تجدد چندان مطلوب اقشار متعصب نبود و از همین رو ورود به این میدان بیشتر براى اقلیت هاى غیر مسلمان ممکن بود.
در آغاز برخى از علمای نام آور دوران قاجار، از جمله شیخ فضل الله نورى نسبت به حرمت سینما فتوا صادر كرده بودند. اما سینما فقط تحت تأثیراعتقادات دینى قرار نداشت بلکه دو رهیافت سیاسى آن زمانه كه در مشروطیت خواهى و طرفدارى از حكومت مطلقه تجلى پیدا كرده بود نیز بر آن تأثیر داشت (مهرابی، همان).میرزا ابراهیم خان صحاف باشى كه نامش در تاریخ سینماى ایران به عنوان یكى از بانیان سینما در ایران ثبت شده است، خود از طرفداران جدى مشروطیت بود. فعالیت هاى سیاسى میرزا ابراهیم خان صحاف باشى، سرانجام به تعطیلى سینماى چراغ گازش- تنها پس از یك ماه فعالیت- انجامید. این تعطیلى ناشى از اعتراض برخى از متدینین بود كه تاسیس سالن سینما را در خیابان چراغ گاز بى دینى مى دانستند تا جابب که سرانجام شیخ فضل الله نورى سینماى او را تكفیر کرد)صور اسرافیل ، شماره 12 ، 1377 : 8(. در واقع او بنا بر روایت محمدعلى جمال زاده در استبداد صغیر "دار و ندارش را غارت كردند و خودش هم صدمه دیده و با تن علیل و گویا با پاى شل توانسته بود خود را از راه بوشهر به بمبئى برساند.»(مهرابی:همان).
"مهدی روسی خان"، که پدرش انگلیسی و مادرش تاتار روس بود، اولین نشانه های مربوط به حضور مؤثر اقلیت های مذهبی در سینمای ایران را عرضه کرد (Sadr,Ibid: 10). او کارش را در ایران با عکاسی آغاز کرد. و از اینجا مخالفت برخی از مذهبیون با سینما قطع نشد، ولی نزدیکی روسی خان با دربار امکان ادامه ی کار مهیا کرد. اوایل در حرمسرای "محمد علی شاه" فیلم نشان داد و یک سال بعد در خیابان علاء الدوله یک سالن سینما برپا کرد )صور اسرافیل ، شماره 12 ، 1377 : 8(
"روسی خان" مرد مستبدی بود و با دربار محمد علی شاه رابطه داشت. روس های مستقر در ایران هم از او پشتیبانی می کردند، به همین دلیل توانست به رغم مخالفتهایی که با سینما می شد ، به کار خود ادامه دهد. جالب اینجا بود كه یكى از مشتریان دائمى او كلنل لیاخوف بود كه نامش در تاریخ سیاسى ایران با به توپ بستن مجلس شوراى ملى گره خورده است.
در این دوران شیخ فضل الله نورى نیز براى روسى خان پیام فرستاد كه مایل است سینما را ببیند و روسى خان نیز جلسه خاصى را جهت شیخ فضل الله و اطرافیانش ترتیب داد. اگر چه هیچ عكس العمل یا نظر خاصى بطور رسمی پس از این ماجرا از جانب شیخ فضل الله نورى صادر نشد، اما برخى همین تماشاى روى پرده از فیلم هاى روسى خان را دال بر لغو تحریم قبلى شیخ فضل الله نسبت به سینما مى دانند. مردم متدین بدلیل تحریم سینما از سوی شیخ فضل الله (شیخ بعدا دو سه پرده از فیلم های روسی خان را می بیند وتحریم را لغو می کند" به سینما نمی رفتند، ودر عین حال بدلیل ضعف امکانات حمل ونقل در ورادات فیلم، سینماها قادر به نمایش فیلم مرتب نیودند (مهرابی، همان) .
با پیروزى مشروطه طلبان و پناهندگى محمدعلى شاه به سفارت روسیه روسى خان سینماى دروازه قزوین را تعطیل كرد و در سالن فاروس نیز با مجاهدین _ كه اغلب با اسلحه هایشان به دیدن فیلم مى آمدند _ مشكل داشت و سرانجام این سالن را نیزدر اواخر سال ۱۲۸۸ تعطیل كرد. اما مردم خشمگین و انقلابى همچنان به دنبال بقایاى حكومت استبداد صغیر بودند و روسى خان یكى از این اهداف بود.سرنوشت دو پیشگام سینماى ایران صحاف باشى مشروطه خواه و روسى خان استبدادگرا بسیار شبیه به هم بود و این نشان مى دهد كه تحولات انقلاب مشروطه در ارتباط با سینما یك نسبت ابزارگرایانه برقرار ساخته بود. سینما قبل از آن كه با خود ماهیت سینما تعریف شود، در نسبت با ایدئولوژى حاكم تبیین مى شد. به این سبب حد و مرزش بسته به دیدگاه گاه متضاد هژمونى مسلط، به انقباض و انبساط مى گرائید.
نخستین کسی که بهره برداری همگانی از سینما را رواج داد، و پس از آن برای همیشه در ایران سالن سینما وجود داشت ، شخصی به نام "آراداشس باتماگرایان" (معروف به اردشیر خان ارمنی" بود.(مهرابی،همان:18)
کلمات کلیدی:
نقش زنان
سینمای ایران
فهرست مطالب
شکل گیری سینما در ایران
تحولات سینمای ایران و حضور زن
زن تماشاگر
زن به مثابه بازیگر
زن در سینما در دهه های چهل و پنجاه
تغییرات جدید اجتماعی و سینمای متأخر ایران
سینما و انقلاب اسلامی
اصلاحات و کم شدن رنگ نظارت
سینماگری پس از انقلاب و زنان ایرانی
زن و سینما از حذف تا حضور
زن، جامعه و سیاست
منابع
قیمت: 34٬000 تومان
قیمت: 44٬000 تومان